1. Rumen Asidozu

büyükbaş hayvan

Tanım: Rumen asidozu, rumen içindeki pH seviyesinin düşmesiyle ortaya çıkan bir durumdur. Bu genellikle yüksek miktarda kolay sindirilebilir karbonhidratların (örneğin tahıl) aniden tüketilmesiyle tetiklenir.

Belirtiler: İştah kaybı, depresyon, durgunluk, karın ağrısı ve ishal. Şiddetli vakalarda hayvanlar yerde yatabilir ve ölebilir.

Teşhis: Rumen sıvısı örneği alınarak pH seviyesi ölçülür. Normalde rumen pH’si 6-7 aralığında olmalıdır; asidozda bu değer 5’in altına düşer.

Tedavi:

• Acil Tedavi: Sodyum bikarbonat çözeltisi intravenöz olarak verilir.
• Destekleyici Bakım: Hayvanın diyetinde lif oranı artırılır ve kolay sindirilebilir karbonhidratlar azaltılır.
• Önleyici Tedbirler: Yemleme programları düzenlenmeli ve ani yem değişikliklerinden kaçınılmalıdır.

Detaylı kaynak: https://kutuphane.tarimorman.gov.tr/vufind/Record/1176023

2. Rumen Timpanisi (Şişme)

Tanım: Rumen timpanisi, rumen gazlarının normal şekilde atılamaması sonucunda oluşan aşırı gaz birikmesidir.

Belirtiler: Karında şişlik, solunum zorluğu, huzursuzluk, ve bazen aniden ölüm.

Teşhis: Fiziksel muayene sırasında rumende şişlik tespit edilir. Genellikle hayvanın sol tarafı daha fazla şişmiştir.

Tedavi:

• Acil Müdahale: Oro-rumen sondası ile gaz boşaltılır. Eğer bu işe yaramazsa, trokar ve kanül kullanılarak doğrudan rumene müdahale edilir.
• Medikal Tedavi: Antifrothing ajanlar verilebilir.
• Önleyici Tedbirler: Diyet lifi artırılır ve hayvanlar yavaş yavaş yeni yemlere alıştırılır.

Detaylı kaynak: https://dergipark.org.tr/tr/pub/nwsavet/issue/10884/130592

3. Omasum konstipasyonu (Kırkbayır Hastalığı)

Tanım: Omasum konstipasyonu, geviş getiren hayvanlarda ön midelerde omasum’a (kırkbayır) gelen içeriğin, suyunun çekilmesi  ve normal sindirim kanalı yolunu izleyememesi sonucu gelişen bir hastalıktır. Ölümle dahî sonuçlanabilir.

Belirtiler: İştahsızlık, kilo kaybı, kabızlık ve genel olarak zayıflama.

Teşhis: Teşhis oldukça zordur. Çünkü birçok semptom geneldir. Deneysel punksiyon veya laparotomi ile kesin teşhis konulur.

Tedavi:

• Ağız yoluyla verilen sürgüt ilaçlardan sonuç almak hemen hemen imkânsızdır.
• Omasum’a punksiyon yapılarak yağlı sürgütler verilebilir.
• Kas içi yolla Vit-B1 ve kalsiyum uygulanır.

Detaylı kaynak: https://tr.wikipedia.org/wiki/Omasum_konstipasyonu

4. LDA ve RDA (Abomasumun Yer Değiştirmesi)

Tanım: LDA (sol yer değiştirme) ve RDA (sağ yer değiştirme) abomasumun normal pozisyonundan ayrılarak yer değiştirmesidir. Bu durum, genellikle doğum sonrası dönemde ortaya çıkar.

Belirtiler: İştahsızlık, süt veriminde düşüş, karın ağrısı ve abomasumun yer değiştirdiği bölgede şişlik.

Teşhis: Fiziksel muayene ve karın bölgesinin ultrasonografik incelemesi ile teşhis konur.

Tedavi:

• Medikal Müdahale: Veteriner hekim tarafından abomasumun manuel olarak doğru pozisyona getirilmesi.
• Cerrahi Müdahale: Abomasopeksi olarak bilinen cerrahi yöntem ile abomasumun sabitlenmesi.
• Önleyici Tedbirler: Doğum sonrası dönemde uygun beslenme ve hareket sağlanmalıdır.

Detaylı kaynak: https://cdn.istanbul.edu.tr/abomasum-deplasmanı

5. Abomasum Ülseri

Tanım: Abomasum ülseri, abomasumun iç yüzeyinde oluşan yaralardır. Stres, diyet değişiklikleri ve bazı ilaçlar bu durumu tetikleyebilir.

Belirtiler: İştah kaybı, kilo kaybı, anemi, karın ağrısı ve bazen kanlı dışkı.

Teşhis: Dışkı analizi, kan testleri ve endoskopi ile teşhis edilir.

Tedavi:

• Medikal Tedavi: Anti-asit ilaçlar ve H2 reseptör antagonistleri kullanılır.
• Beslenme Düzenlemesi: Diyet, yüksek lifli ve düşük tahıllı yemlerle düzenlenir.
• Stres Yönetimi: Hayvanların stres seviyesini azaltacak çevresel ve yönetimsel düzenlemeler yapılır.

Detaylı kaynak: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/abomasum-ulseri

Büyükbaş hayvanlarda mide sorunları, erken teşhis ve uygun tedavi yöntemleriyle yönetilebilir. Sağlıklı bir rumen fonksiyonu ve mide sağlığı, hayvanların genel refahı ve verimliliği için kritiktir. Çiftlik yönetiminde dikkatli beslenme programları, düzenli veteriner kontrolleri ve doğru bakım uygulamaları, bu tür sorunların önlenmesinde önemli rol oynar. Sağlıklı hayvanlar, başarılı bir çiftlik işletmesinin temelidir.